Realistisch natuurakkoord biedt kansen voor Gelderland

VVD Statenlid Bastiaan Meerburg sprak de onderstaande tekst uit tijdens de Statenvergadering van 14 december 2011, bij behandeling van het agendpunt 'Onderhandelingsakkoord decentralisatie Natuur': "Tot afgelopen vrijdag vond ik Brabanders altijd aardig en verstandig. Aardig zijn ze nog steeds, maar verstandig? Ik heb zo mijn twijfels. En dat geldt voor iedereen die tegen dit akkoord is. Want de teerling is geworpen. Het Rijk moet bezuinigen en wil het natuurbeleid decentraliseren in de richting van de provincie. Tegelijk vindt er een herijking plaats van de Ecologische Hoofd Structuur. En dat gebeurt: goedschiks of kwaadschiks.

Ecologische Hoofdstructuur bureaucratisch speeltje
Laat ik in mijn betoog met dat laatste punt beginnen, de herijking van de EHS. Het leek zo mooi, begin jaren ‘90. Een groene corridor waarin de natuur haar gang kon gaan. Maar langzamerhand werd duidelijk waartoe dit leidde. Boeren, burgers en buitenlui, iedereen die nabij de EHS woonde of daar een bedrijf had, had last van de planologische schaduwwerking. Er kon weinig meer. De EHS werd een academisch, bureaucratisch speeltje, alleen begrepen door professoren en peperdure adviesbureaus. Wat ooit begon als een prachtig plan voor het vergroenen van Nederland, was een veelkoppig monster geworden.

EHS moet in 2018 afgerond zijn!
Daarom is het goed dat staatssecretaris Bleker, in een moderne versie van Joris en de draak, hiermee korte metten maakt. Terug naar de basis, waarvoor de EHS bedoeld is. De professoren terug in hun hok. De planologische schaduwwerking wegnemen. Hierover moet niet worden gewanhoopt, ook al doen sommigen dat nu zo voor, overigens maar al te vaak uit eigenbelang. Want de natuur laat zich niet ringeloren. Binnen de EHS, zo’n 600,000 hectare in Nederland, krijgt de natuur voorrang. Daar kunnen bomen tot in de hemel groeien. Daarbuiten geven we de voorkeur aan andere ontwikkelingen. Maar wil dit zeggen dat buiten de EHS helemaal geen ruimte voor natuur meer is? Natuurlijk niet! Maar in 2012 wordt de maximale grens bepaald: wat is wel EHS en wat niet. En wat ons betreft staat de afspraak uit het coalitieakkoord: de EHS is in 2018 afgerond. Dat is een uitdaging, maar dat geeft niets. Niet voor niets is de titel van het akkoord Uitdagend Gelderland!

Agrariers kunnen zich weer op toekomst richten
De voordelen van de herijking zijn helder. Veel agrariërs kunnen, als hoeders van het platteland, bijvoorbeeld weer aan de slag met hun bedrijf. Voor hen is er weer toekomst in Nederland. Laten we hopen dat dit niet te laat komt en zij inmiddels geëmigreerd zijn naar het buitenland.

Decentralisatie taken leidt tot nieuwe werkwijze
Decentralisatie vormt ook een belangrijk deel van het akkoord. Zijn wij een warm voorstander van. Natuurlijk is er op het onderhandelingsakkoord in de huidige vorm veel af te dingen en natuurlijk kleven er nadelen aan. Het geld wat meekomt is beperkt, en we lopen als provincie inderdaad financiële schade op doordat claims uit het verleden waarschijnlijk niet worden ingevuld. Vele Rijksambtenaren (o.a. van Staatsbosbeheer) zullen ineens provinciale ambtenaren worden, met alle lasten van dien. En dan hebben we over het faunafonds

VVD wil blijven investeren in natuur voor de Gelderse inwoner
Als VVD maken wij ons wel, net als het Planbureau voor de Leefomgeving, zorgen over het landschap buiten de EHS, waar geen claims vanuit bijvoorbeeld Natura2000 en Kaderrichtlijn Water liggen. De zogenaamde witte gebieden. Is daarvoor nog geld? Want dat zijn de plekken, waar burgers het liefste vertoeven, en zij volgens onderzoek het meeste van genieten. We zullen, in samenspraak met de coalitiepartners, kijken wat in dat opzicht mogelijk is.

Realisme viert hoogtij
Maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Brabanders zie ik ook kansen. Kansen, om het natuurbeleid nu eindelijk eens op realistische grondslag vorm te geven. Want je kunt prachtige dromen hebben, maar dan blijven het dromen. De realiteit is dat het beschikbare geld leidend is. Dat vergt een behoorlijke omslag in denken. Dat leidt mij dan ook naar de term Klapstoelbeheer. Dat doet denken aan uw en mijn achtertuin of balkon, maar wil zeggen: laat de natuur de natuur en beheer zoveel mogelijk extensief. Op een aantal plekken kan dit prima. Scheelt veel kosten.

Creatief omgaan met natuurbeheer
De natuur moet bovendien voor de burger beter toegankelijk zijn. Dus 45 hectare plas-dras natuurgebied kan noodzakelijk zijn, maar dan moet er wel een wandelpad doorheen, zodat de burger kan genieten van de gecreëerde natuur.
En gebruik de creativiteit van ondernemers om als overheid je doelstellingen te realiseren. Heeft u uw gratis kerstboom bijvoorbeeld al opgehaald bij Nationaal park de Hoge Veluwe? Dan wel eerst even 8 euro toegang betalen. Met dit soort initiatieven wordt natuurbeheer ineens wél lonend en hoeft de overheid niet veel meer bij te passen.

Kritische blik op beschermde diersoorten nodig
Het akkoord biedt hopelijk ook de mogelijkheid om straks via de nieuwe Natuurwet de soortbescherming aan te passen aan regionale omstandigheden. Soorten als de aalscholver zijn in onze provincie niet bepaald zeldzaam en veroorzaken regelmatig overlast. Het wild zwijn doet dit ook, en kan, nog erger, zelfs verkeersslachtoffers met zich meebrengen. Het zou goed zijn als er meer mogelijkheden kwamen om slagvaardiger hiertegen op te treden.

VVD ziet vooral nieuwe kansen
Al met al vinden wij als VVD dat dit akkoord kansen biedt. Kansen voor onze mooie provincie om het natuurbeleid op een realistische leest te schoeien. Kansen die niet alleen wij, maar ook de Manifestpartners duidelijk zien. Complimenten aan hen daarvoor. Het is alleen nog aan gedeputeerde Van Dijk om voor Gelderland het meeste uit het akkoord te slepen. Maar dat vertrouwen geven wij hem als VVD graag.

Betrouwbaarheid voorwaarde voor agrarisch natuurbeheer
Dan kom ik op het agrarisch natuurbeheer. Bestuurlijke betrouwbaarheid is daarbij heel belangrijk. Tijdens een werkbezoek van de commissie LCJ aan LTO Noord Gelderland vorige week woensdag en ook tijdens eerdere werkbezoeken kwam dit regelmatig aan de orde: zorg voor een consistent beleid. De VVD heeft dit goed gehoord. Bleker pakt de handschoen van het agrarisch natuurbeheer pas in 2014 op, waarschijnlijk vanuit het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid. Maar wij laten het agrarisch natuurbeheer niet tussen wal en schip vallen. Dat is de reden dat wij, samen met onder meer het CDA, een motie indienen om contracten voor agrarisch natuurbeheer buiten de EHS welke eind 2011 of 2012 aflopen te verlengen.

Voorzitter, ik rond af. De VVD kan instemmen met het natuurakkoord, ondanks een aantal mitsen en maren. Ik zie uit naar de verdere behandeling van dit onderwerp en ben benieuwd hoe andere partijen over het akkoord denken."

---